IZiko eliSiseko
Yabelana ngeli phepha



THE

IWORD

Vol. 20 OKTOBHA 1914 1

Ilungelo lokushicilela ngo-1914 ngu-HW PERCIVAL

IZIXHOBO

(Iyaqhutywa)
Iminqweno yeZidumbu zaBafileyo

AMANQAKU AMANQAKU omnqweno unokufumana ukutya ngaxeshanye emoyeni okanye kwindoda efanayo. Iimpawu zesiporho ngoko ke ukondla kunokufana okanye kwahlukile. Xa iminqweno emibini yeminqweno efanayo isondla indoda enye, kuya kubakho isiporho sesithathu, esiya kuthi sondle, kuba kuya kubakho ukungqubana phakathi kwezi zinto zimbini zokuba ngubani umntu oza kuba nendoda, kunye namandla emimoya eveliswe njenge Iziphumo zongquzulwano zitsala umdla kwaye zondle iminqweno yabantu abafileyo abayonwabileyo kwimbambano.

Kwiminqweno yomntu ofileyo olwela ukubanjwa komzimba womntu ophilayo, loo mnqweno wesiporho onamandla uya kuthatha kwaye ubambe xa sele ubonakalisile amandla ayo kunye nokukwazi ukumlawula. Xa iminqweno yabantu abafileyo ingakwazi ukunyanzela umxholo onokuthi ubonelele iimfuno zabo ngokwemvelo, bazama ezinye iindlela abanokuthi baphumelele ngazo. Bazama ukumphembelela ukuba athabathe iziyobisi okanye utywala. Ukuba bangamenza ukuba likhoboka lokusebenzisa iziyobisi okanye lotywala, banako ukumqhubela phambili ngokugqithisileyo, ukubonelela iimfuno zabo.

Umzimba kunye nomoya otywala okanye iziyobisi fiend enika ihabari kwiminqweno emininzi yabantu abafileyo, kwaye abaliqela ngaxeshanye okanye ngokulandelelana batye okanye kwixhoba. Isiporho sotywala sisitya ngelixa indoda inxilisiwe. Ngelixa linxila lendoda iyakwenza lula izinto ezingakhange zenzeke ngexesha elililo. Ngelixa indoda inxilisiwe yenye yezona zinto ziphucukileyo zomnqweno wokuziva unokuba ihlasela kuye, kwizenzo ezo zimnyanzela ukuba azenze. Ke umnqweno wobuzwilakhe onamandla uya kwenza ukuba indoda le, ngelixa inebried, ithethe izinto zenkohlakalo kwaye yenze izinto zenkohlakalo.

Iminqweno yabantu abafileyo inokumvuselela kwinkanuko embi yendoda enxilayo. Ingcuka-enqwenelwa ligazi yokufuna umphefumlo wesidumbu somntu oswelekileyo inokuqhubeka nokusela ukuba ihlasele, ukuze yona, isiporho sengcuka, ikhuphe incindi yobomi begazi njengoko liphuma kohlaselo. Oku kubangela ukuba kutshintshwe uhlobo lwamadoda amaninzi anxilayo. Oku kubangela ukubulala okuninzi. Ngexesha elinye lokubanxila indoda inokuba neentlobo ezintathu ezahlukeneyo zeminqweno yokutya eyondla okanye ngaye.

Kukho umahluko phakathi kwendawo enxilayo nesiqhelo. Umntu olikhoboka lotywala ngulowo onesizathu esichasene naye ngokuchasene notywala nokunxila, kodwa onomnqweno ongapheliyo kwiziselo ezinxilisayo kunye nezinye zeemvakalelo eziveliswa ziziselo ezinxilisayo. Umntu olikhoboka lotywala ngulowo unokuthi, okanye engagqibanga ngokupheleleyo, eyekile ukulwa nomoya wotywala, kwaye ozinzileyo kunye nesimilo esifanelekileyo sokuziphatha uyamvumela ukuba abe yindawo yokugcina apho isiselo esinxilisayo sinqwenela khona phezulu abayifunayo. Isiselo esinxilisayo esithe, "Ndiyakwazi-ukusela-okanye ndiyeke-ndenze-ndibona-kufanelekile," siphakathi kwamadoda ahlala esenza njalo. Oku kuzithemba kakhulu kububungqina bokungazi ixesha elide njengoko esela apho kukho uxanduva lokunyanzelwa ukuba lube luhlobo olunye okanye olunye luhlobo lwesibini, olujikeleze umnqweno weziporho, nalapho bathuthuzela izifiso zabo ezingagungqisiyo.

Ngaphandle kweminqweno eyahlukeneyo yamadoda afileyo avela kuyo nganye yeengcambu ezintathu zomnqweno ogama, isini, ukubawa, kunye nokukhohlakala, zininzi ezinye izigaba zesiporho, umntu anokufumana kwaye azi indlela yokuphatha xa eqonda imizekelo. Kunikezwe oku, kwaye xa eyiqonda indlela esebenza ngayo ebantwini bayakhathazeka kwaye banxanelwe yiminqweno yabafi.

Ayifanelanga kucingelwa ukuba kuba iminqweno yabantu abafileyo yondla abantu abaphilayo, ukuba onke amadoda aphilayo ayondla imiphefumlo. Mhlawumbi akakho umntu ophilayo ongazange weva ubukho besiporho somnqweno, awawutsalayo kwaye wasondla ngokunika i-lascivity, ubungendawo, ubuqhetseba, umona, umona, intiyo, okanye olunye uqhushumbo; Ke kaloku umnqweno wokuba abafileyo abafileyo, abanakuba ziintsapho, okanye batye, kwaye bondle, bonke abantu abaphilayo. Ubukho besiporho somnqweno sinokwaziwa ngohlobo lwempembelelo elizisayo.

Ezinye iitshayiphu yiminqweno yabantu abafileyo. Iminqweno yeminqweno yexhoba ukulala njengokuvuka. Ngaphezulu (Ilizwi, Oktobha, 1913) sele zikhankanyiwe iivampires, eziyiminqweno yemiphefumlo yabantu abafileyo, kunye nexhoba lezidumbu. Iitampile zihlala zikwisigaba sokuziva shushu. Bazondla ngokufunxa isixhobo esithile esingathandekiyo abaye babangela ukuba umntu olalayo alahlekelwe. Ngokwesiqhelo basondela kumntu ophuphayo olele phantsi komgaqo wokuthandwa ngumntu wesini esahlukileyo. Kodwa imbonakalo enomdla, emva kwayo yonke, kuphela imfihlakalo yesondo lomnqweno wesini phakathi kwabafi nabangendawo.

Ukhuseleko lunokuthi lwenziwe ixhoba ukuba ixhoba alilithandi inyani lalo njengenkundla yemisebenzi yokufumana abafileyo. Ukukhuselwa kwenziwa ngumzamo wokuba nyulu. Umzamo kufuneka ungabi ngumbharu; inokuba ngumzamo wokuthobeka, kodwa kufuneka ibe ngumzamo, owenziwe ekuvukeni iiyure kwaye ngokunyanisekileyo nangokunyaniseka. Uhanahaniso phambi koKuphakamileyo Sisono esibonisa ubugqi.

Akukho sporho somntu oswelekileyo okanye ophilayo onokungena kwimeko yomntu olala ngaphandle kokuba iingcinga zakhe kunye neminqweno yakhe ngexesha lokuvuka uvumele okanye usebenze ngokubonakalayo ngenjongo yesiporho.

(Iza kuqhubeka)