IZiko eliSiseko
Yabelana ngeli phepha



UKUCINGA NOKUQINISA

UHarold W. Percival

ISAHLUKO V

UKUGUQULWA KWEELWIMI

Icandelo 5

Ikamva leqela. Ukuvuka nokuwa kwesizwe. Izibakala zembali. Iiarhente zomthetho. Iinkolo njengeziphelo zeqela. Kutheni umntu ezalelwa kwinkolo.

iqela isiphelo yi isiphelo echaphazela ngokufanayo inani zabantu. Zabo iingcinga uyenzile loo nto isiphelo ukwenzela bona. Amalungu osapho anokufumana okuthile isiphelo okufanayo. Banobukhokho, izithethe kunye nembeko efanayo, zihambelana nendawo leyo kwaye ziyahlulelana kwinqanaba elithile kwezoluntu kunye nenkcubeko. Ihlala iqhelekile isiphelo kukunqongophala kwako konke oku ngaphandle kwendawo kunye nookhokho. Ngamanye amaxesha, izinto ezibonakalayo ezifanayo ziyavela kumalungu osapho kwaye zichongwe njengelifa. Kwezinye iintsapho amalungu aqhubeka ukuzalwa ngokutsha ngobomi abaninzi. Bafumana oko bakunike igama losapho kunye nokuma okanye bavumele ukuba kwenzeke kulo. Iqela isiphelo inokuchaphazela amalungu osapho kwisizukulwana esinye okanye ezibini kuphela, okanye isenokwanda kwinkulungwane. Abantu batsalelwa kwintsapho kwaye bagcinwe kuyo ngokufana kwengcinga; logama ukuxhomekeka kuhlala kusapho kubanjwa kunye. Ngaphambili ubumnini bomhlaba ngokubandakanya, okanye ukuhlala kwindawo ethile yayiyindlela yokuseka nokwakha usapho. Kule mihla ingcinga zitshintshile kwaye umhlaba awuseyiyo indlela ephambili yokuqhubeka nosapho. Ngamanye amaxesha siyachasa iingcinga Zoba abantu kusapho olunye kunye neqela labo isiphelo.

Abantu bayabelana kwiqela isipheloOko kukuthi, iimeko zomzimba, zoluntu lwabo ngenxa yazo iingcinga wayenento okanye enento efanayo; ezi zibangenisa kwi-hamlet okanye edolophini enye, kunye neemeko eziqhelekileyo kunye nomdla. Nangona indawo eyahlukileyo kwezo ndawo ziyahluka, kukho ubunye beengcinga eziqhelekileyo ezitsala abantu kwaye babagcine kwindawo. Apho banolwimi oluqhelekileyo, indawo esihlala kuyo, ubumelwane, amasiko kunye uyolo; Apho bayatshata khona kwaye bahlangatyezwa yinto ethile eqhelekileyo ngexesha lokuchuma, ubunzima, ubhubhane, umlilo, ukungqubeka kwemfazwe okanye imfazwe. Yintoni efunyanwa ngumntu ngamnye kwintlekele eqhelekileyo ingaphandle yeyakhe eyadlulayo iingcinga. Ukuba ikamva eliqhelekileyo alingqinelani nomjikelezo wayo nayiphi na ingcinga yabo bakhoyo kuloo ndawo, bayasinda. Ke kunjalo, kukuba kukho okungummangaliso okukhoyo kwisiphelo esiqhelekileyo xa abaninzi bedityaniswa kwaye benziwa ukuba babandezeleke, njengakwinqanawa yokuwisa, i-theatre etshisayo, isakhiwo esibhidlikayo, umkhukula okanye kwiintshutshiso zenkolo okanye ezobupolitika.

Abantu bazalelwe kuhlanga okanye kuhlanga ngenxa yabo iingcinga, kunye nesimo sengqondo kunye uphawu yenziwe ngabo, bazobe apho. Benza ngokubanzi Umoya, uphawu, ukungaqhelekanga kunye notyekelo lohlanga, kwaye baphuhlise, bomeleze okanye ubuguqule. Abantu benza Umoya yeyiphi unkulunkulu kugqatso, baludala ngokucinga kwabo. Uyaphefumlela ngabameli bohlanga olo; kungoko kuza ukungakhathaleli malunga okanye ubandlululo ngokuchasene nabo bangengabo abachasene nesizwe okanye elichasayo ilizwe Umoya. Bonke abo bacinga ngokufanayo banomdla kwi Umoya kwaye ekugqibeleni bazalelwe elugqatsweni, apho babelana khona neqela labo isiphelo ukuya kuthi ga kwinqanaba iingcinga ingaphandle kwi ixesha, imeko kunye nendawo.

Ngokubanzi abantu abaluluphi na uhlobo lobuhlanga balapho ngokwemvelo, ngenqanaba lokuphuhliswa kwabo abenzi kunye nemizimba. Abanye, nangona kunjalo, bazalelwe kugqatso ukuze bafumane uqeqesho olukhethekileyo; inxenye ngenxa yokuba ilitshutshisile ugqatso; ezinye kuba zinelungelo lokufumana izibonelelo ezikhethekileyo kuyo; kwaye ezinye kuba kufuneka zenze ezithile umsebenzi ngayo: bonke babelana ngeqela isiphelo.

E ixesha intlekele engaqhelekanga, njengamaxesha endlala, boyiswa emfazweni, ingcinezelo yesizwe esinobutshaba, imvukelo kunye nokuchas 'umthetho, abantu bangaphandle balapho ukuze babelane ngeqela isiphelo. Aba bantu bangaphandle bazalelwa elugqatsweni ngokwemvelo njengabo, ukuze babe lapho ixesha xa zisenzeka ezi ntlekele. Baye babakhuphela ngaphandle kwintlekele yoluntu ukuba yintoni abayitsalayo ngokwabo iingcinga. Kunjalo ke nangabo abenzi abangena ukuze bathathe inxaxheba kwixesha lokuphumelela, ukucokisa kunye nobungangamsha.

Ukunyuka okanye ukuwa kwesizwe kungenxa yento ethile cinga eya kuba yeyesizwe cinga. Enjalo cinga Oko kungaphandle emandleni kwaye impumelelo enkulu yesizwe ihlala ingunobangela wokuhla kwayo, ukuwa kunye nokunyamalala. Iqela labantu liyavelisa cinga kwaye uyiphuhlise. Abanye bayatsalwa kukufana kwabo iingcinga kunye noncedo ekwakheni isizwe ingaphandle yengcinga yayo eyongamileyo. Abanye iingcinga zinamandla ngokwaneleyo ukugcina isizwe siphezulu kangangeenkulungwane ngaphambi kokuba sinikezelwe phantsi abenzi okanye ithi cwaka okanye iphumelele. Ukunyamalala ngokupheleleyo kwabantu abanjengeeCarthaginians, amaJiphutha okanye amaGrikhi akudala bubungqina bokuba kumaxesha anzima kwakungekho bantu baninzi banokunika ingcinga yesizwe impembelelo entsha eyayiza kuthwala ilizwe ngokuqokelelwa. ingaphandle yexesha layo elidlulileyo iingcinga.

Kukho i ixesha, kwaye ubude bayo abudluli kumashumi amahlanu eminyaka, apho zonke izizwe zinokuthi zinyamalale njengezopolitiko phantsi kobunzima bazo isiphelo. The iingcinga Kuzo zonke izizwe, nokuba ngaba ziyiriphabliki okanye ikumkani, zizinto ezidityanelweyo iingcinga yabantu bayo. Ukuba ezi iingcinga , kwaye bezikudala, zijolise kwinzuzo yomntu ngamnye okanye ukoyiswa kukawonke-wonke, kwinkohliso okanye ingcinezelo, bakhutshelwa ngaphandle kwiintlekele zoluntu. Ezi iingcinga iyakwenza ukuphela kweziko lezopolitiko njengelizwe. Kodwa phantse kuhlala kukho umntu onombono obanzi kwaye enze ingcinga entsha okanye entsha imvakalelo okanye ukuguqulwa kwezinto esele zikho. Kule nto uncediswa zezinye zeetellies ezigqibeleleyo zeTestune ezibukele kwaye zincedise umhlaba. Yiyo ke loo nto ilizwe lifikelela kwixesha elinzima. Ewe kona bekungekho mntu yedwa onokusindisa isizwe; kumele kubekho okwaneleyo inani yabantu exhasa ingcinga yokwenziwa ngokutsha, kwaye ukuba banakho ukufumana ukulungiswa kwengcinga yokuba ilizwe liyaqhubeka, kungenjalo liyala.

Amadoda ayazenzela kwaye enza ngokungakhathali ngombono. Ukufumana kunye nokunyusa iimpahla, ukuba nentuthuzelo kunye nokhuseleko kunye nokusebenzisa amandla, ziinjongo zazo iingcinga. Ukuphambuka kunye nokubaleka emkhosini msebenzi emfazweni, oopopu, ukubeka irhafu kunye namalungelo abalulekileyo kuxolo, ziimeko ezigqithisileyo. Kwaye phantse wonke umntu unomdla kwimicimbi yoluntu kuphela ukuya kwinqanaba lezinto ezilungileyo azilindeleyo. Amadoda afuna ububele obuncinci apha kunye nezipho ezinkulu apho, esazi ukuba ziya kungenelwa ngaloo nto ngokuhlawulela uluntu okanye lungisa. Phantse wonke umntu ongezelela kutyekelo ngokubanzi lwenkohliso kumaziko oluntu. Abanye abantu bayasebenza phantsi koxinzelelo lwenzala yokuzingca, uninzi lwabo alunakuba luncedo kwaye luvela uthando yokukhululeka. Maninzi amadoda anokuba ngamagosa alungileyo, kodwa akafumaneki. Abantu abazixabisi kwaye abayi kuphakamisela igosa elilungileyo, kodwa bayamshiya kwaye bamshiya eyindoda edanileyo. Ke, abafumani lamadoda agqwesileyo, kwaye ukuba bafumana amadoda aneenjongo ezintle, bahlala bezinyanzela ukuba bazikhusele ngokukhalaza okanye ngenkohliso.

Ke amagosa kawonke-wonke kwii-monarchies, ii-oligarchies kunye ne-democracies, zibi kakhulu njengoko zinjalo. Bangabameli babantu; kuzo iingcinga zabantu bathathe imo. Abo bangekhoyo e-ofisini banokwenza njengoko amagosa ekhoyo esenza, okanye okubi nangakumbi, ukuba babenawo ithuba. Amagosa orhwaphilizo angabamba ezi-ofisini nakwizinto ezibonakala gwenxa kuphela iingcinga Bancamile abantu. Iicarls ezikhohlakeleyo zinokubacinezela abantu logama nje uninzi lwabantu, ukuba bebekwindawo yeebharoni, ngekhe lwenza njengoko i-barons zenza. Iidespoti ziye zaphila kuphela ngenxa yokuba zinamabhongo kwaye iminqweno yabantu ababelawula. I-Inquisition yamaKatolika yokucinezela uhanahaniso ibikhona lo gama ichaza oko iingcinga zabantu.

xa iingcinga yabantu bafuna utshintsho lokuba ngcono umntu aqhele ukubonakala eyilwela. Ubonisa eyabo iingcinga; kodwa bahlala bemlahla xa isenzo sakhe sifuna inkxaso. Xa kungumbuzo wokukhetha phakathi komdla woluntu kunye nezinto zabo zabucala, iimfuno zabucala ziyaqhuba. Ngokuqhelekileyo abo bakhalaza ngokungafanelekanga, irhafu, ukuphanga okanye enye intswela-bulungisa, baya kuba netyala lokwenza oko iimpazamo ukuba nje bangabanikezela bengagcinwanga. Abantu abasemagunyeni, nokuba kukudakumba okanye kwidemokhrasi, ngabo banokubona kwaye basebenzise ubuthathaka babanye, kwangaxeshanye ixesha bomelele ngakumbi kwaye bazimisele ukuthatha umngcipheko ngakumbi kunesininzi.

Eyona nto izibakala Imbali ayaziwa kancinci. Ukuzukiswa kwesizwe sabo kwaye inkolo ezincwadini zesikolo, ukukhethwa kwezihloko ezifanelekileyo ngexesha loluntu, ukucinezelwa kwe izibakala, ibinzana lokubambisa apha naphaya, zizinto zabo bonke abangajongeliyo kwimbali abazifumanayo malunga nayo. Ubuthathaka kunye nokungahambi kakuhle kwabantu, kunye ne-inertia, ukungakwazi ukwenza kunye nenkohlakalo yabo babandakanyeka kwimicimbi yoluntu kunye nakwelizwe, bahlala befihliwe-kubo bonke kodwa umthetho. Kakhulu kwezi zinto zingagcinwanga izibakala yiza iqela isiphelo Ingcinezelo, ukungabikho kokusesikweni, imfazwe, uqhushululu, irhafu enkulu, umlo, umlo nobhubhani. Abo bakhalaza ngezi ntlungu ziphakathi kwabo banegalelo.

Izinto ezibonakala zingabalulekanga zinokuba zizinto ikamva lomzimba. Yinxalenye kuphela yoko kutyiwa ngumntu okunokusetyenziswa nguye; into angayisebenzisi yeyomhlaba. Kuya kufuneka abuyele emhlabeni, ngendlela ecocekileyo, yenkunkuma yomzimba emva kokuba eyisebenzisile ukutya athe umhlaba wawumilisela, Uluntu oluqhuba inkunkuma yalo kunye nokugcwala kungakhathaliseki emfuleni okanye echibini, ngaba a Ephosakeleyo. Injalo kungakhathaliseki ifaka amanzi. Uninzi izifo nezifo ezibhubhisayo ziye ezidolophini. Eli liqela isiphelo.

Ngamaxesha anqabileyo amadoda athile avela kwaye afezekise iziphumo ezingaqhelekanga. Amadoda anjalo ngokubanzi angabameli baka- umthetho. Iqela isiphelo Abantu babo bafuna isixhobo esabantu iingcinga ingaphandle. Indoda iyavela xa iingcinga Abantu bakokwabo bayamfuna. Akukho namnye umntu olu hlobo alolu hlobo makafanelwe ukuba athiwe konke akwenzayo. Wenza kuba enyanzelwe ukuba enze kwaye kuba evunyelwe ukuba ayibone indlela yokuphumeza Injongo. Abanye abantu abanjalo kule nkulungwane idlulileyo yayinguPalmerston, Bismarck, Cavour, Mazzini kunye neGaribaldi.

IsiNgesi Umoya yexesha elidlulileyo wenza u-Lord Palmerston, wamgcina e-ofisini kwaye wavelisa ngexesha lolawulo lakhe elide iziphumo ezifunyenwe eBritane ngaye. I-Bismarck yayiyi-Prussian; Wayeyindoda enamandla nenamandla; kodwa into emenze waphumelela yayinguye ixesha, indawo, kunye neemeko, ezivumela cinga yesikolo sasePrussia, ezolawulo, ezomkhosi kunye namandla, ukuze zikhutshelwe ngaphandle njenge cinga kuyo yonke iJamani. Ngendlela efanayo Italian iingcinga lobuzwe kunye inkululeko Ukusuka kwimpikiswano yase-Austrian nengcwangube yase-Austrian, kwaboniswa kwimpumelelo yeCavour, Mazzini nase Garibaldi.

Ngamanye amaxesha iiarhente ze umthetho are qaphela iiarhente. IWashington, iHamilton, iLincoln kunye noNapoleon babengoluhlobo. UWashington wayesazi ukuba wayeyinkokeli eyinyani yamadoda kunye nomseki wesizwe esitsha. Ngokwenyani uHamilton wayesazi ukuba kufuneka abeke iziseko zenkxaso-mali yaseMelika kurhulumente. U-Lincoln wayesazi ukuba kufuneka agcine uManyano, kwaye wasebenza ngokusemandleni akhe kunye nemikhosi yokuzingca kunye neenzondelelo ezazimngqongile. Uyifezekisile Injongo awayehlawuliswe ngayo nguYesu Intelligence wayethetha ngathi UThixo.

Umsebenzi kaNapoleon ukuya e-Europe yayikukususa iziporho ezindala zoobukhosi ezazigcinele iYurophu kwisiphithiphithi, ukuphalazwa kwegazi nokukhonzwa kangangeenkulungwane. Kwakuza kufuneka anike la mazwe ithuba ngurhulumente ngabantu xa bebonke. Akaphumeleli kuba abantu baseFransi, nangona besithi bafuna inkululeko, ukulingana kunye nobudlelwane, babezimisele ngokupheleleyo ukuvumela uNapoleon ukuba abumbe inzala entsha kwaye babanqwenele ilizwe. Wafumana imiyalelo evela kwezinye iiarhente zeeTuneune; wayezokunika iFrance urhulumente ongumzekelo; kwaye iYurophu yayiya kulandelwa emva kwayo, ukuba abantu banganako. Wayengashiyi mbambano yasebukhosini, ukuze afumane bukumkani. Ithemba lakhe lamehlula; Waqhawula umtshato naye, waba ngumfazi ongatshatanga. Emva kokuba egqibe ngale khosi, amandla akhe aqala ukuncipha kwaye wayengasakwazi ukuqonda Mathuba okanye ubonelele ngokuchasene neengozi. I isiphelo Abantu baseYurophu babungcungcutheka ngenxa yobuthathaka bakhe kunye nethamsanqa, ukuzisa ixesha lokuphendula apho lahlala khona iminyaka ephantse yalikhulu.

iqela isiphelo Kubonakala ikakhulu ngamanye amaxesha xa kukho iinguqu ngequbuliso kwiindlela zikarhulumente, njengaxa kukho ukwanda kwamakhoboka okanye inguquko, kunye nolawulo lwehlokondiba emva koxinzelelo.

Iinkonzo, nabo, bangabeliqela isiphelo. Baqala ukuphuma kumaziko enkolo angaphambili, angafaneleyo amaxesha kunye ne iingcinga zabantu. Ngokuthe ngcembe izimvo ezintsha zisasazeka, kwaye kufuneka kwenziwe amalungiselelo okuvumela okwangaphambili iingcinga ezizukulwaneni ezizayo zingaphandle. Ke isimo sengqondo sokubhukuqa engqondweni isasazeka kude kube ngokubanzi kangangokuba entsha inkolo inokuxhaswa yiyo. Kwindawo elungiselelwe enjalo kuvela umseki omtsha inkolo. Ngamanye amaxesha uhlala engaziwa. Inqanaba elitsha le inkolo iyaphumelela apho uninzi lweenzame zingaphumelelanga kuba ixesha belingekafikeleli ukubavumela babanjwe.

Idemokhrasi lulawulo lwababingeleli egameni labo UThixo or Izithixo. Ababingeleli bayalawula; ukuba Izithixo bahlala belawula ngokomyalelo othe ngqo, bashiya bonke baye kubabingeleli babo, abaqhuba imicimbi yemihla ngemihla ukuze kuxhamle ubukhosi. Ababingeleli bakhathalela intlalo-ntle yabantu ngokuyintloko ngenkqubela yabo. Ukubuyela umva abenzi ezinye zeempawu zedemokhrasi zenza ukuba imfundo elungileyo ibe isimilo, kanye njengokuba ubukhoboka babuvunyelwe ukuba buyeke abenzi fumana uqeqesho. I isimilo bafundiswe ngokufanayo kuzo zonke iinkqubo zenkolo, kwaye akukho nto imbi ngakumbi kulawulo lwentando yesininzi kunezinye iinkqubo.

Iqela isiphelo Abo bahlala phantsi kolawulo lwentando yesininzi bayaphawuleka. Apho onke amandla ehlabathi nawezenkolo asezandleni zababingeleli. Umhlaba, iiofisi, iimpahla, ingeniso kunye neenkcaso zazo zonke iintlobo zifunyanwa ngababingeleli ngokomgangatho ongafunekiyo wezikhokelo zokomoya. Into yabo yokwenyani kukuba banelise umntu wabo uthando yamandla, ubunewunewu nenkanuko. Ngalo lonke ixesha bedibanisa amandla okwethutyana kunye neofisi yabo yobubingeleli, babamba abantu abaqhelekileyo ngaphakathi ukungazi, ukuthembeka, ubukhoboka, ubuhlwempu kunye Ukoyika, kunye neenkomo ezinamandla. Kwakunjalo eIndiya, kwelakwaYuda, e-Ejipte, nase-Aztec, kwaye ngeXesha EliMnyama kumazwe apho iCawa yamaRoma Katolika yayinamandla okwexeshana. Iqela isiphelo yabantu abaqhelekileyo yi ingaphandle yobuntwana babo iingcinga. Oku kubenza bazithobe kubabingeleli, abakholelwa ukuba ngabameli UThixo. Nangona kunjalo, ihlala iyiyo kuphela indlela ebuyela umva abenzi inokufundiswa isimilo kwaye unakho inkqubela phambili kukonke.

Abantu abangabaka inkolo Bazalelwa kuyo kuba bengabakho. Baphawulwa zi UThixo yalonto inkolo ngaphambi kokuzalwa. Banokuzikhulula kuphela umntu ngamnye ukucinga. Ngaphandle kweqela isiphelo, abantu abaziinqobo zabo banazo ezabo iingcinga of ukunyoluka, uhanahaniso nengcinezelo yakhutshelwa ngaphandle kwiziganeko ezizezabo isiphelo. Ukuba babandakanyeka kwintshutshiso njengamashishini adibeneyo, kungangathi baya kuba kunye ngamaqela xa ingalo ye umthetho uyabetha.

Ababingeleli bayo nayiphi na into inkolo aziqhelekanga kwi umnqweno bazigcine emandleni ngayo nayiphi na indlela abanakho. Umfundisi waseFransi uCalvin, ama-Presbyterian aseScotch, ababingeleli beCawa yamaNgesi, iiPuritan zaseMassachusetts, kuquka nababulali beSalem, bonke babezimisele ukugxotha iicawa kwaye bengabacinezeli. Wonke umntu utshutshisa abanye aze aziphose ezakhe iimfundiso, exoka ubugwenxa bakhe ngesimangalo sokuba ubanceda abo abatshutshisayo. Nangona kunjalo, uhanahaniso kunye neempikiswano ezazisisikrini kwiintsuku zolawulo lobuthixo, akukho khuseleko xa intlawulo ichazwe, kunye nesifundo sokunyamezelana kunye novelwano ngokubanzi ubuntu kufuneka ifundwe kwisikolo i umthetho. Ababingeleli, ababulala kunye neqela labantu badibana nabo isiphelo ngokucula okanye ngokwamaqela. Ngokubhekisele nakweyiphi na into yolawulo-melo, nokuba yeyiphi na, okanye enye, akukho namnye kubo, ngokokude abantu abaphantsi kwayo bayachaphazeleka.

ngamnye unkulunkulu ndinekhwele ngamandla, nababingeleli banye inkolo baxele imfazwe kwabanquli bolunye Izithixo. The Izithixo ayingabo ababuleweyo; abantu kufuneka bahlawule ngobomi babo ngexesha lemfazwe yenkolo yababingeleli. I Izithixo ezintlokweni zabo bonke zonqulo are indalo Izithixo yenziwe ngabantu; abekho Ubukrelekrele. Oku kubonisiwe yi nyaniso banababingeleli ababamelayo; nge lento umlilo, umoya, amanzi, okanye umhlaba; ngengqondo okanye iimvakalelo ezinxulumene nazo, njengokukhanya, izandi, ukunambitheka okanye ivumba, elisetyenziswa kumasiko kunye iimpawu kunqulo lwabo; kwaye, ngu nyaniso nganye nganye Izithixo Unqulwa ngokudibeneyo kwaye kukholelwa ukuba ungaphandle.

Yonke le nto inokufundwa ngumntu omnye okanye abambalwa ebomini, kodwa uninzi lwabalandeli bayo nayiphi na inkolo hlalani kunye kwaye amava ngokwamaqela nantoni na isiphelo ukuzinikela kwabo, ukunyaniseka kunye nya niseka, okanye zabo ubandlululo, uhanahaniso, uhanahaniso, okanye ukukhukhumala kwabo, ubutshaba kunye nenkohliso kwinkolelo yabo. Ke zonqulo nika iqela isiphelo.

Iqela isiphelo yabo bahlala phantsi kwe-oligarchy ecocekileyo ilawulwa ngokufanayo umthetho njengaleyo ichaphazela iqela isiphelo kwabo bahlala phantsi kwamanye iifomu Urhulumente we-oligarchical. I-Oligarchies yabanini bemihlaba enobuntu, amajoni, oorhulumente, ookumkani bemali, abaphathi bezopolitiko kunye neenkokheli zabasebenzi, zonke zinemicimbi efanayo. Ngamanye amaxesha kukho izinto ezenziwa njengelifa kula maziko; nangona kunjalo, apha kunye nakwelo kuthiwa ilifa yomzimba wenyama, into eyindlalifa njengendlela yokusebenza isiphelo ihlala ingumbala kunye nokuqonda kwe iingcinga yabo bachukunyiswayo zezi iifomu zikarhulumente.