IZiko eliSiseko
Yabelana ngeli phepha



THE

IWORD

Vol. 20 NOVEMBA 1914 2

Ilungelo lokushicilela ngo-1914 ngu-HW PERCIVAL

IZIXHOBO

(Iyaqhutywa)
Iminqweno yeZidumbu zaBafileyo

KUNGAYILUNGAZO nangokomthetho ukunqwenela iminqweno yabantu abafileyo, kwaye abangahlali bayazi, bavunyelwe ukuba bahlasele kwaye baphange abaphilayo. Akukho mnqweno wesiporho unokwenza into ngokuchasene nomthetho. Umthetho kukuba akukho mnqweno wesiporho somntu ofileyo esinokuhlasela kwaye sinyanzele umntu ophilayo ukuba enze ngokuchasene nentando yale ndoda okanye ngaphandle kwemvume. Umthetho ngowokuba akukho mnqweno wesiporho somntu ofileyo unokungena emoyeni kwaye usebenze emzimbeni womntu ophilayo ngaphandle kokuba loo mntu abonakalise umnqweno wakhe njengoko esazi ukuba akulunganga. Xa umntu enikezela kumnqweno wakhe awaziyo ukuba uphosakele uzama ukwaphula umthetho, kwaye umthetho awunakukhusela yena. Indoda engavumiyo ukuba ibanjwe ngumnqweno wayo wokwenza oko ikwaziyo ukuba iphosakele, isebenza ngokungqinelana nomthetho, kwaye umthetho uyamkhusela ebubini bangaphandle. Umnqweno wesiporho awazi nto kwaye awunakumbona umntu olawula iminqweno yakhe kwaye esenza ngokomthetho.

Umbuzo unokwenzeka, wazi njani umntu ukuba uwanelisa iminqweno yakhe, kwaye xa esondla umphefumlo wesifiso somntu othile ofileyo?

Umgca wokwahlula-hlukana kwaye uziphatha, kwaye uboniswe kuye ngu "Hayi," "Yima," "Suku," yesazela sakhe. Ukondla owakhe umnqweno xa enika indlela yokuthambekisa kwendalo yeengqondo, kwaye usebenzisa ingqondo yakhe ukufumana izinto abazifunayo. Ukuza kuthi ga ngoku efumana izinto zeemvakalelo ukugcina umzimba wakhe usempilweni kwaye uphilile, uyazikhonza kwaye uthobela umthetho kwaye ukhuselwa nguwo. Ukudlula ngaphaya kweminqweno yendalo evakalayo yeemvakalelo eza phantsi kwesaziso seminqweno yabantu abafileyo abaneminqweno efana nayo, abanomdla kuye kwaye basebenzise umzimba wakhe njengejelo lokunikezela iminqweno yabo. Xa edlula ngaphaya kokufunwa kwendalo, wenza isiqu sakhe somphefumlo okanye iziporho, eziya kuthi zibekho emva kokusweleka kwakhe ziphange imizimba yabantu abaphilayo.

Ngokwembono, le meko yomnqweno wesiporho ukondla indoda inokujongwa ngumhlaba obanzi wokwenza okanye ukwaneliseka okuphindaphindiweyo kwiminqweno yendoda. Oku kunjalo kuba ayizisebenzisi zodwa, kodwa impembelelo yomphefumlo ongxamisekileyo iyalela, yenza izinto, kwaye izise imeko yendoda ephilayo ukuba isebenze phantsi kwesiporho.

Iziporho ezinqwenela umzimba zinokukhutshelwa ngaphandle kwaye zigcinwe ngaphandle. Enye yeendlela zokubagxotha kukukhutshwa kweedemon; oko kukuthi, isenzo somlingo somnye umntu phezu kwesiporho ekuthatheni ingqalelo. Uhlobo oluqhelekileyo lokukhupha iidemon kukuba ngokuthetha kunye nezenzo zemikhosi, ezinjengokunxiba iisimboli, ukuthwala ikhubalo, ukutshisa isiqhumiso esimnandi, ukunika iidrafti zokusela, ukuze ufikelele kwisiporho esinqwenelekayo kwaye usikhuphe ngokungcamla kunye nevumba kunye neemvakalelo. Ngoqheliselo olunjalo lwenyama ama-charlatans amaninzi asebenzisa inkolelo yabantu abathe phithi kunye nezalamane zabo eziya kubona ukukhunjuzwa komtyholi ohlalayo. Ezi zenzo zisoloko zisetyenziswa ziifomu zokulandela, kodwa zinolwazi oluncinane ngomthetho ochaphazelekayo. Ukukhupha iidemon kunokwenziwa ngabo banolwazi ngendalo yemimoya enqwenelekayo yokuhlala. Enye yeendlela yeyokuba umkhuseli, esazi ubunjani bomoya womnqweno, ubiza igama lawo kwaye ngamandla eLizwi uyalela ukuba umke. Akukho mkhuphisi onolwazi uya kunyanzela isiporho ukuba simshiye umntu othe phithi thwanga ngaphandle kokuba lowo ukhuphayo ubona ukuba oko kunokwenziwa ngokomthetho. Kodwa ukuba oko kungokomthetho akunakuchazwa ngabathe phithi okanye ngabahlobo bakhe. Oko kufuneka kwaziwe ngumkhuseli.

Umntu omoya wakhe omsulwa kwaye onamandla ngenxa yolwazi kunye nokuphila ngobulungisa uya kuthi ngokubakho kwakhe agxothe iziporho kwabanye. Ukuba umntu okhululweyo uyeza ubukho bendoda ecocekileyo namandla, kwaye ke unako ukuhlala, umnqweno wesiporho kufuneka ushiye lo mbonisi; kodwa ukuba umnqweno wesiporho unamandla kakhulu kuye, lowo unyanzelwayo unyanzelekile ukuba abushiye ubukho kwaye aphume kwimeko yobunyulu namandla. Emva kokuba isiporho siphumile, indoda kufuneka ithobele umthetho njengoko iyazi, ukugcina isiporho kunye nokuthintela ukuba singamhlaseli.

Umntu onolwazelelelo unokuwukhupha umnqweno wesiporho ngenkqubo yokuqiqa nangokuthanda kwakhe. Ixesha lokwenza umzamo lixesha lokuba indoda iluphe; Oko kukuthi, xa umnqweno wesiporho awunakulawula. Phantse ayinakwenzeka ukuba aqiqe okanye akhuphe isiporho ngelixa isiporho sisebenza. Kodwa ukuze umntu aphulukane nesiporho, indoda kufuneka ikwazi ukuya kwinqanaba, iyoyise ucalucalulo, ihlaziye ububi bayo, ifumane iinjongo zayo, kwaye yomelele ngokwaneleyo ekwenzeni oko ikwaziyo ukuba ilungile. Kodwa umntu okwaziyo ukukwenza oku unqabile ukuba unonophele.

Ukuphulukana nomnqweno onamandla wesiporho, njengokujonga isiyobisi, okanye umntu oziphethe kakuhle, kufuna ngaphezulu komzamo omnye kwaye kufuna ukuzimisela okukhulu. Kodwa nawuphina umntu onengqondo unokukhupha umzimba wakhe kwaye uphume nomoya wakhe wezinto ezincinci zemiphefumlo yabantu abafileyo, ezibonakala zingabalulekanga kodwa zenze ubomi buse esihogweni. Kukuqunjelwa ngephanyazo intiyo, ikhwele, ukubawa, ulunya. Xa ukukhanya kwesizathu kuvuliwe kwimvakalelo okanye impembelelo entliziyweni, okanye nantoni na ephangiweyo, iziko eliqwalaselayo liyagoba, liba phantsi kwesibane. Ayinakuhlala ekukhanyeni. Imele ihambe. Iyaphuma njengesixa se-mucous. Ngokucacileyo, inokubonwa njengesidalwa esili-lulwelo, njenge-eel-like, inamelana nesidalwa. Kodwa phantsi kokukhanya kwengqondo kufuneka ikhulule. Ke kukho imvakalelo yoxolo, inkululeko, kunye nolonwabo lokonwaba ngokuncama le minikelo kulwazi olufanelekileyo.

Wonke umntu uyazi imvakalelo ngaphakathi kuye xa wayezama ukoyisa ukuhlasela kokuzonda okanye inkanuko, okanye ikhwele. Xa waqiqa ngako, kwaye wabonakala ukuba uyifezekisile injongo yakhe, kwaye wazikhulula, wathi, "Kodwa andiyi; Andizukuyeka. ”Nanini na xa oku bekuphakama, kungenxa yokuba umnqweno wesiporho uthathe elinye ithuba kunye nokubamba okutsha. Kodwa ukuba inzame yokuqiqa igcinwe phezulu, kwaye ukukhanya kwengqondo kuqhubeke kwimvakalelo, ukuze kugcinwe kukukhanya, ukubanjwa ekugqibeleni kuye kwanyamalala.

Njengoko kuchaziwe apha ngasentla (Ilizwi, Umq. 19, Hayi. 3), xa umntu efile, yonke iminqweno eyayimqhubela ebomini ihamba ngokwamanqanaba ahlukeneyo. Xa ubunzima bomnqweno bufikelele kwinqanaba lokuqhekeka, esinye okanye ezininzi iziporho zomnqweno ziyaphuhliswa, kwaye intsalela yobunzima bomnqweno idlulela kwiindlela ezininzi ezahlukeneyo zezilwanyana (Umqu. 19, Hayi. 3, Iphepha 43, 44); kwaye zingamaqumrhu ezo zilwanyana, ngokuqhelekileyo izilwanyana ezineentloni, njengexhama neenkomo. Ezi zinto, nazo, ziziporho zomntu ofileyo, kodwa azinyangeki, kwaye azihluphi okanye aziphangi izinto eziphilayo. Imimoya enqwenelekayo yomnqweno yamadoda afileyo inexesha lobukho obuzimeleyo, isiganeko kunye neempawu ezinikwe ngasentla.

Ngoku ukuya esiphelweni somphefumlo womnqweno. Umnqweno wesiporho somntu oswelekileyo uhlala ebaleka umngcipheko wokuba utshatyalaliswe, xa uphuma kwindawo yawo esemthethweni yokuhlasela kwaye uhlasela umntu onamandla kakhulu kwaye onokusitshabalalisa isiporho, okanye ukuba uhlasela umntu omsulwa okanye omsulwa onekarma ayizukuvumela ukuntywila komnqweno womphefumlo kwaba the leyo. Kwimeko yendoda eyomeleleyo, eyomeleleyo inokuyibulala ngokwakhe; akafuni olunye ukhuseleko. Kwimeko yabamsulwa, ekhuselweyo ngumthetho, umthetho ubonelela ngento yokufumana isiporho. Ezi zokubulala zihlala zi-neophytes ezithile, kwinqanaba lesithathu lomjikelezo ogcwele wokuqalisa.

Xa iminqweno yabantu abafileyo ingaphulwanga zindlela, ukuzimela kwabo kuphela kugqitywa ngeendlela ezimbini. Xa bengakwazanga ukufumana isondlo ngokulandela iminqweno yamadoda, baba buthathaka kwaye bohlukane kwaye baphulukane. Kwelinye icala, emva kokuba umnqweno womphefumlo ofileyo uxhase iminqweno yabaphilayo kwaye unamandla awaneleyo, ungena emzimbeni wesilwanyana esikhohlakeleyo.

Yonke iminqweno yendoda, ethambileyo, eqhelekileyo, enobuqhetseba, ekhohlakeleyo, iyadityaniswa ngexesha lokukhula komzimba womzimba, ngexesha lokuvela komzimba kwakhona. Ukungena kukaNowa kumkhombe wakhe, ethatha zonke izilwanyana kunye naye, ngumfanekiso wesiganeko. Ngeli xesha lokuzalwa ngokutsha, iminqweno eyayivelise umnqweno wesimo sobuntu bangaphambili, ibuya, ngokubanzi njengesixa esingenabuntu, kwaye ungene kumfazi ngokusebenzisa umntwana. Le yindlela eqhelekileyo. Abazali bomzimba ngutata nonina womzimba wenyama; kodwa ingqondo yokwenyama ngutata-mama weenkanuko zayo, njengakwezinye iimpawu ezingezozasemzimbeni.

Kusenokwenzeka ukuba isiporho somnqweno wobuntu bangaphambili siyachasa ukungena kumzimba omtsha, kuba isiporho sisasebenza kakhulu, okanye sisemzimbeni wesilwanyana esingekakulungeli ukufa. Emva koko umntwana uyazalwa, engenawo loo mnqweno ukhethekileyo. Kwimeko enjalo, umoya womnqweno, xa ukhululiwe kwaye ukuba usenamandla kakhulu ukuba ungachithwa kwaye ungene kwi-atmosfera njengamandla, utsaleleke kwaye uhlala kwimoya yengqondo yokuzalwa ngokutsha, kwaye i-satellite okanye "umhlali" emoyeni wakhe. Isenokwenza ngendoda njengomnqweno okhethekileyo ngamaxesha athile obomi bayo. Lo "ngumhlali," kodwa kungekhona "umhlali" okhohlakeleyo othethwa ngabakhafuli, kunye nemfihlakalo ye-Jekyll-Hyde, apho i-Hyde "yayingumhlali" kaGqr Jekyll.

(Iza kuqhubeka)